«Δεν είναι δυνατόν να γίνουν πλούσιοι οι λούστροι απ' το χρηματιστήριο»

 

Ένα παλιό "παραμύθι".... Ο λούστρος του Τζόζεφ Κένεντι...

 

 

ΠΗΓΕ να γυαλίσει τα παπούτσια του ο Τζόζεφ Κένεντι, ο μπαμπάς του Τζον, και άκουσε τυχαία τους λούστρους να σχεδιάζουν πώς θα τα κονομήσουν απ' το χρηματιστήριο. «Κάτι δεν πάει καλά», σκέφτηκε. «Δεν μπορεί να παίζουν και να κερδίζουν, να 'ναι τόσο γατόνια αυτοί»...
Η Αμερική ζούσε σε μια κατάσταση γενικευμένης ευφορίας. Από το 1919 ώς το '29 ο αριθμός των αυτοκινήτων που κυκλοφορούσαν στους δρόμους υπερτριπλασιάστηκε και η πραγματική οικονομία έδειχνε να αναπτύσσεται ραγδαία. Περισσότερα αυτοκίνητα, δούλευε φουλ η μεταλλουργία, χρυσές δουλειές οι εργολάβοι που 'φτιαχναν δρόμους και κοντά τους έτρωγαν ψωμάκι οι παραγωγοί ελαστικών και όλοι οι άλλοι.
Η Νέα Υόρκη είχε αναδειχθεί σε σημαντική χρηματοδοτική μητρόπολη. Το 1921 ο Dow Jones ήταν 60 μονάδες, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας δεν είχε ξεπεράσει τις 80 κι από το '25 ώς το '29 έκανε μια τρελή κούρσα πενταπλασιάζοντας την αξία του, αγγίζοντας τις 400 μονάδες.
Ο κόσμος έβγαζε ό,τι λεφτά είχε κρυμμένα απ' τα σεντούκια και τα 'παιζε στο χρηματιστήριο. Πολλοί έβαζαν υποθήκη τα σπίτια τους για να δανειστούν λεφτά και να παίξουν. Η Νέα Υόρκη ευημερούσε, πολύ ρευστό κυκλοφορούσε! Η αναπτυξιακή διαδικασία ήταν εμφανής· ποιος και γιατί να μιλήσει για φούσκα;
ΚΙ όμως, στον μπαμπά Κένεντι δεν άρεσε καθόλου αυτή η συζήτηση που άκουσε όταν πήγε να γυαλίσει τα παπούτσια του: «Δεν είναι δυνατόν να γίνουν πλούσιοι οι λούστροι απ' το χρηματιστήριο», σκέφτηκε. Τον έπιασε ένας απροσδιόριστος πανικός! Πήγε και πούλησε όλες τις μετοχές του, την ώρα που 'καναν 8άρια και σκαρφάλωναν στους επτά ουρανούς. Ο Τζόζεφ Κένεντι ήταν από εκείνους τους ελάχιστους που συνέχισαν να 'ναι εκατομμυριούχοι και τα Χριστούγεννα...
ΛΙΓΕΣ μέρες αργότερα, τη μαύρη Πέμπτη της 24ης Οκτωβρίου του 1929, έγινε ξαφνικά ένα κραχ! Απροειδοποίητα... Εκείνη τη μέρα ο Dow Jones έπεσε 12%, η αγορά έχασε 14 δισ. δολάρια από την αξία της και 12.900.000 μετοχές άλλαξαν χέρια. Μέσα σε μία εβδομάδα οι απώλειες ήταν 30 δισ. δολάρια. Τουτέστιν, δέκα φορές ο ετήσιος προϋπολογισμός και πολλές φορές περισσότερα από όσα είχαν ξοδέψει οι ΗΠΑ στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο...
ΠΑΝΩ από 10 χιλιάδες τράπεζες κατέρρευσαν κι έβαλαν λουκέτο, 140 δισ. δολάρια καταθέσεων εξατμίστηκαν, χρηματιστηριακοί οίκοι πτώχευσαν, άνθρωποι έπεφταν παντού από τα κτήρια βάζοντας τέλος στη ζωή τους. Το 1/3 των Αμερικανών βρέθηκε κάτω από τα όρια της φτώχειας. Πρώην εκατομμυριούχοι επιχειρηματίες πουλούσαν μήλα και μολύβιαα στις γωνίες...
ΔΕΝ προαναγγέλλεται το κραχ. Και δεν ξέρει κανείς αν θα ξαναγίνει. Με ανησύχησε όμως που άκουσα να λένε οι Αμερικανοί οικονομολόγοι πως «δεν πρέπει ν' αγγίξει η κρίση την πραγματική οικονομία». Οπερ σημαίνει ότι παραδέχονται πως όλη η φάση είναι φούσκα. Πολλά χαρτιά και εγγυήσεις που δεν αντιστοιχούν σε αξίες και λεφτά. Πολύς αέρας...
ΤΑ λεφτά βγάζουν λεφτά. Χωρίς να μπουν στην παραγωγή, να φτιάξουν προϊόντα, να προσφέρουν υπηρεσίες και να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας. Είναι τίτλοι από ένα χρήμα νεκρό. Που δεν υφίσταται. Γι' αυτό δεν επικοινωνεί. Καρκινικοί οργανισμοί που καρπούνται μια αμφίβολη υπεραξία από την κοινωνία και την παραγωγή. Ο χοντρός βιομήχανος με το πούρο, του Κομμουνιστικού Μανιφέστου, είναι υπερχρεωμένος και πλουτίζουν τα αρπακτικά-επιθετικά funds του χρηματιστηριακού κεφαλαίου. Δημιουργώντας μια ψεύτικη οικονομία, μια φούσκα που 'ναι έτοιμη να σκάσει...
του ΑΝΔΡΕΑ ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗ
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 06/10/2008