Έρχεται ο... σούπερ εκκαθαριστής τραπεζών!

Έναν ιδιωτικό... σούπερ εκκαθαριστή περιουσιακών στοιχείων προβληματικών τραπεζών, που πρωτίστως θα στραφεί -αμείλικτα και με το αζημίωτο...- κατά των επιχειρηματιών με μη εξυπηρετούμενα δάνεια αυτών των τραπεζών, δημιουργεί η κυβέρνηση, κατόπιν συμφωνίας με την τρόικα. «Παράπλευρη απώλεια» της συμφωνίας φαίνεται πως θα είναι η απαγόρευση πλειστηριασμών κατοικιών, για χρέη σε τράπεζες μέχρι 200.000 ευρώ, καθώς κρίνεται αναγκαίο να λειτουργήσει με «λυμένα χέρια» ο ιδιώτης εκκαθαριστής.

Η συμφωνία κυβέρνησης-τρόικας, που θα σφίξει επικίνδυνα τον κλοιό για τους οφειλέτες τραπεζών που έχουν τεθεί σε εκκαθάριση (δεν είναι λίγοι, μετά την αφαίρεση των αδειών μεγάλων τραπεζών, όπως η ΑΤΕ και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο), παρουσιάζεται με ελαφρώς...

αφαιρετικές διατυπώσεις (δυσνόητες, για τους μη γνωρίζοντες τα θέματα) στο κείμενο του αναθεωρημένου μνημονίου.

Όπως τονίζεται, κυβέρνηση αναλαμβάνει τη δέσμευση να βελτιώσει τη διαχείριση των υπό ρευστοποίηση στοιχείων ενεργητικού των τραπεζών που έχουν κλείσει και τα υγιή στοιχεία τους («καλές τράπεζες») έχουν ήδη μεταφερθεί είτε σε συστημικές τράπεζες (όπως η συναλλαγή της Πειραιώς για την ΑΤΕ), είτε σε μεταβατικά τραπεζικά ιδρύματα (όπως συνέβη με την Proton και το Ταμιευτήριο).

Ειδικότερα, αναφέρεται, μέχρι το τέλος Μαΐου 2013 θα αναθεωρηθεί το ρυθμιστικό πλαίσιο για τη ρευστοποίηση των «κακών» τραπεζών, ώστε να αρθούν οι λειτουργικοί περιορισμοί που αυτό επιβάλλει και οι οποίοι έχουν εντοπισθεί από τα τέλη Φεβρουαρίου 2013, όταν παρέδωσε τη σχετική έκθεσή του ο συμβουλευτικός οίκος Bain & Company στην Τράπεζα της Ελλάδος.

Για να διασφαλίσει την αποτελεσματική εφαρμογή αυτής της στρατηγικής, η κυβέρνηση δεσμεύθηκε ότι μέχρι το τέλος Ιουνίου θα έχουν αλλάξει οι υφιστάμενοι νόμοι για τη ρευστοποίηση στοιχείων ενεργητικού προβληματικών τραπεζών, κατόπιν διαβούλευσης με την τρόικα.

Όπως δεσμεύεται η κυβέρνηση με το μνημόνιο, θα διευρυνθεί το πεδίο επιλογών για τη διευκόλυνση της γρήγορης και αποτελεσματικής, από άποψη κόστους, διάθεσης στην αγορά ή αναδιάρθρωσης αυτών των στοιχείων ενεργητικού (κυρίως, δηλαδή, των δανείων). Η Τράπεζα της Ελλάδος θα ενημερώνει την τρόικα, αρχής γενομένης από τον Ιούνιο, με ειδικές εκθέσεις, για την πρόοδο σε αυτό το «μέτωπο».

Σύμφωνα με πληροφορίες, αν και αυτό δεν αναφέρεται ρητά στο κείμενο του νέου μνημονίου, η τρόικα έχει πιέσει την κυβέρνηση και υπάρχει ήδη συμφωνία για την εφαρμογή της σημαντικότερης σύστασης, που έκανε ο οίκος Bain, με την έκθεσή του προς την Τράπεζα της Ελλάδος: δηλαδή, να δημιουργηθεί το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο και να διερευνηθεί το ενδιαφέρον ελληνικών τραπεζών, ή ξένων οίκων, για τη δημιουργία ενός ειδικού χρηματοπιστωτικού ιδρύματος, το οποίο θα αναλάβει, βάσει σχετικών συμβάσεων με όλους τους εκκαθαριστές προβληματικών τραπεζών, να «βγάλει άκρη» με τα προβληματικά στοιχεία ενεργητικού.

Το ισχύον σήμερα μοντέλο για την εκκαθάριση, όπου για κάθε τράπεζα ορίζεται από την ΤτΕ ειδικός εκκαθαριστής και αυτός, με τη σειρά του, χρησιμοποιεί προσωπικό άλλων τραπεζών (της Πειραιώς για την «κακή» ΑΤΕ, της Νέας Proton για την «κακή» Proton κ.ο.κ.) επικρίνεται από την Bain ως αναποτελεσματικό και υψηλού κόστους. Γι’ αυτό και προτείνεται να εφαρμοσθεί η λύση που έχουν επιλέξει και άλλες χώρες, δηλαδή η μεταφορά του έργου της εκκαθάρισης σε έναν ενιαίο φορέα του ιδιωτικού τομέα, με χαρακτηριστικά ειδικού χρηματοπιστωτικού ιδρύματος.

Η προσέγγιση αυτή προτείνεται από την Bain και για έναν άλλο, σοβαρό λόγο, πέραν της αποτελεσματικότητας: σύμφωνα με την πρώτη ανάλυση των προβληματικών στοιχείων ενεργητικού, που έχουν αφήσει πίσω τους οι επτά τράπεζες που έχουν κλείσει ως τώρα (ήδη έγιναν, στο μεταξύ, οκτώ, μετά την αφαίρεση της άδειας και της FBB) το μεγαλύτερο μέρος των προβληματικών assets (συνολικής εκτιμώμενης αξίας 5,6 δισ. ευρώ) είναι επιχειρηματικά δάνεια, εκ των οποίων ένα πολύ υψηλό ποσοστό (περίπου 30%) δεν θεωρούνται ως οριστικά χαμένα, καθώς οι επιχειρήσεις που τα έλαβαν κρίνονται βιώσιμες και απλώς αντιμετωπίζουν προσωρινά συνθήκες οικονομικής στενότητας.

Για αυτά τα δάνεια, λέει η Bain, μπορούν να γίνουν συμφωνίες αναδιάρθρωσης, που θα περιλαμβάνουν και κάποια παροχή πρόσθετων κεφαλαίων κίνησης, ώστε οι επιχειρήσεις να μπορέσουν τελικά να τα αποπληρώσουν. Όμως, οι σημερινοί εκκαθαριστές των τραπεζών δεν έχουν τη δυνατότητα να κάνουν τέτοιες συμφωνίες, αφού δεν έχουν πίσω τους κάποια τράπεζα με διαθέσιμα κεφάλαια. Έτσι, αν εφαρμοσθεί το ισχύον μοντέλο εκκαθάρισης, οι εκκαθαριστές θα είναι υποχρεωμένοι να λάβουν όλα τα προβλεπόμενα μέτρα εις βάρος των οφειλετών, χωρίς να μπορούν να τους διευκολύνουν με κάποια ρύθμιση και παροχή ρευστότητας. Αυτό θα οδηγήσει στο κλείσιμο πολλών επιχειρήσεων και στην πρόκληση μίας ακόμη σοβαρής ζημιάς στην οικονομία, ζημιάς που θα μπορούσε να αποφευχθεί, όπως εκτιμά ο συμβουλευτικός οίκος, αν δημιουργηθεί το θεσμικό πλαίσιο που θα επιτρέψει είτε να αναλάβει την εκκαθάριση ένας μόνο ιδιωτικός φορέας, είτε να γίνει η ίδια διαδικασία, με περισσότερους του ενός ιδιωτικούς φορείς (τράπεζες, ή εξειδικευμένους οίκους του εξωτερικού).

Στην περίπτωση που επιλεγεί τελικά η λύση του ενός φορέα, ενδιαφέρον εκδηλώνει, σύμφωνα με πληροφορίες, η Τράπεζα Πειραιώς, που ούτως ή άλλως σήμερα εξυπηρετεί την εκκαθάριση του μεγαλύτερου μέρους του προβληματικού χαρτοφυλακίου των τραπεζών που έκλεισαν, καθώς έχει ειδική σχετική σύμβαση με τον εκκαθαριστή της Αγροτικής και του διαθέτει, για το σκοπό αυτό, το απαιτούμενο προσωπικό, που προέρχεται από τις τάξεις της παλιάς ΑΤΕ. Η Πειραιώς, κατά τις ίδιες πληροφορίες, θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το εταιρικό «όχημα» της Γενικής Τράπεζας, για να δημιουργήσει το νέο φορέα.

Για όσους χρωστούν σε κάποια από τις τράπεζες που κατέρρευσαν και τα δάνεια τους έχουν περάσει σε εκκαθαριστές, οι εξελίξεις αυτές φέρνουν καλά, αλλά και κακά νέα:

$1- Όσοι, κυρίως επιχειρηματίες, έχουν βιώσιμες εταιρείες και θέλουν να κάνουν κάποια συμφωνία αναδιάρθρωσης των υποχρεώσεών τους, σίγουρα θα έχουν μεγαλύτερες δυνατότητες να επιτύχουν κάτι, αν έχουν απέναντί τους ένα φορέα, που θα μπορεί να τους αντιμετωπίσει με όχι εντελώς αμείλικτα, τραπεζικά κριτήρια και, πιθανόν, να τους προσφέρει κάποια «ένεση» ρευστότητας, που ο εκκαθαριστής δεν θα μπορούσε να προσφέρει.

$1- Όμως, όσοι αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους, δεν θα έχουν πια απέναντί τους ένα εκκαθαριστή με σχετικά περιορισμένα μέσα και δυνατότητες και μικρά κίνητρα να τους κυνηγήσει γρήγορα και αποτελεσματικά, αλλά έναν ιδιωτικό φορέα, που θα μεγιστοποιεί το δικό του κέρδος, ανάλογα με το ποσοστό ανάκτησης κάθε προβληματικού δανείου. Αυτή η κατηγορία δανειοληπτών, είτε πρόκειται για επιχειρηματίες με πραγματική οικονομική αδυναμία, είτε για «μπαταξήδες», θα έχει πλέον πολύ μικρότερες δυνατότητες διαφυγής ή καθυστέρησης.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η σκληρή πίεση της τρόικας όχι μόνο για την αποτελεσματική εκκαθάριση των προβληματικών τραπεζών, αλλά και για την ανάκτηση προβληματικών δανείων και από τις υγιείς τράπεζες, οδηγεί αναπόφευκτα στην άρση, το πιθανότερο από τις αρχές του 2014, της απαγόρευσης πλειστηριασμών κατοικίας για τραπεζικά χρέη μέχρι 200.000 ευρώ. Αυτή η απαγόρευση, μπορεί μεν να εξυπηρετεί ένα σοβαρό κοινωνικό σκοπό, αλλά από την τρόικα κρίνεται ότι αποτελεί ένα μεγάλο εμπόδιο στη διαχείριση προβληματικών δανείων, ιδιαίτερα σε μια χώρα με υψηλά ποσοστά κατοχής ακινήτων από τον πληθυσμό. Πολύ απλά, η απαγόρευση πλειστηριασμών περιορίζει σοβαρά τα περιθώρια ανάκτησης δανείων, μέσω ρευστοποίησης ακινήτων, γι’ αυτό και η κυβέρνηση θεωρείται βέβαιο ότι μέχρι το τέλος του χρόνου θα έχει ενδώσει στις πιέσεις για την άρση της...

Written by NEWSROOM